CEDD - zakończyła się 4 dniowa konferencja Polskie Drony - nowe wyzwania

Na konferencji organizowanej przez instytucje wchodzące w skład Centralno-Europejskiego Demonstratora Dronów poruszonych zostało kilka ciekawych zagadnień a największe zainteresowanie zanotowano podczas panelu dotyczącego planowanych zmian w przepisach w związku z wejściem od 31 grudnia 2020 przepisów unijnych. 

Panel dotyczący zmian prawnych prowadził Dyrektor Departamentu Bezzałogowych Statków Powietrznych Pan Paweł Szymański. Na początku pojawił się ciekawy slajd obrazujący wielkość polskiego rynku BSP. 

P. 

Na powyższym slajdzie możemy odnaleźć informację, że w Polsce mamy 483 zarejestrowane drony (rejestracja drona jest potrzebna m in. do wykonywania lotów BVLOS), do końca lipca 2020 wydano ponad 18 tyś św. kwalifikacji (dokument jest potrzebny do lotów innych niż sportowe lub rekreacyjne więc wskazana liczba ilustruje jak wiele osób wykonuje loty w celach zarobkowych). W Polsce mamy 112 podmiotów szkolących ( z czego 10 zarejestrowanych w roku 2020). ULC szacuje, że w Polsce wykorzystywanych jest około 100 000 dronów. Ciekawostką jest liczba incydentów z udziałem dronów w ilości 70 w roku 2019. 

Zmiana przepisów będzie obowiązywała od dnia 31 grudnia 2020 co oznacza, że osoby planujące wykonywanie nagrań w sylwestra będą miały obowiązek realizacji lotów wg nowych zasad. Przestaje obowiązywać krajowy podział na loty komercyjne i rekreacyjne. Od 31 grudnia obowiązuje podział na 3 kategorie wykonywania lotów dronami: otwarta, szczególna i certyfikowana. Aktualnie są gotowe przepisy dla kategorii otwartej oraz szczególnej dlatego podczas prezentacji omówiono sposoby wykonywania lotów dla tych kategorii. Warto dodać, że Unia wymaga aby osobę, która pilotuje drona nazywać Pilotem a firmę lub instytucję, która świadczy usługi dronami nazywać Operatorem. To ważne gdyż nowe przepisy stawiają pewne wymagania zarówno pilotom jak i operatorom. 

Kategoria otwarta pozwala na wykonywanie lotów w taki sposób aby nie stwarzać zagrożenia dla ludzi postronnych (lub zredukować to zagrożenie do minimalnego poziomu). Każdy pilot drona będzie musiał przejść obowiązkowe podstawowe szkolenia jeśli lot będzie wykonywany dronem o masie większej niż 250 gramów. Przejście kursu pozwoli na wykonywanie lotów nad pojedynczymi osobami (nie nad zgromadzeniami ludzi) dronami o masie do 900 gramów. Szkolenie ma być prowadzone w formie on-line i kończyć się egzaminem on-line. Dodatkowo jeśli pilot drona będzie chciał latać blisko ludzi dronami którym masa przekracza 900 gramów ale jest niższa nić 4 kg (kategoria dronów C2) będzie musiał zrobić doszkolenie teoretyczne i zdać egzamin przez egzaminatorem ULC. Jeśli masa drona przekroczy 4 kg to pilot może wykonywać loty jedynie w wyznaczonych strefach z dala od ludzi. W takim wypadku wystarczy kurs online i zdanie egzaminu on-line. Modelarze mogą latać bezzałogowcami o masie do 25 kg w specjalnych strefach, które mogą wyznaczać stowarzyszenia modelarskie. Piloci dronów mogą również wykonywać loty dronami o masie do 25 kg przy zachowaniu bezpiecznej odległości od miast. Warto zauważyć, że w kategorii OPEN nie można przekroczyć wysokości 120 metrów. 

Kategoria szczególna została stworzona dla wszystkich, których loty "nie mieszczą się" w kategorii otwartej. Loty w kategorii szczególnej będą realizowane na podstawie scenariuszy standardowych lub na podstawie indywidualnej zgody wydawanej przez Urząd Lotnictwa Cywilnego. W chwili obecnej istnieją dwa europejskie scenariusze po jednym dla lotów VLOS oraz BVLOS. Dodatkowo powstaje scenariusz krajowy do dalekich lotów BVLOS jednak na publikację musimy jeszcze trochę poczekać. Loty zgodnie z danym scenariuszem będą wymagały spełnienia wszystkich warunków w nim zawartych. Warunki wykonywania lotów będą określone w formie wymogów dla sprzętu oraz posiadanego wyszkolenia. W przypadku wykonywania lotów w kategorii szczególnej piloci będą przechodzi szkolenie w ośrodkach szkolenia podobnie jak to jest realizowane obecnie w Polsce. 

Każdy z operatorów będzie miał możliwość uzyskania zgody na loty pod warunkiem, że stworzy własny scenariusz lotu i określi w nim wymagania jakie spełni oraz przeprowadzi analizę ryzyka zgodnie z metodyką SORA. Scenariusz musi zostać zatwierdzony przez ULC, który może wprowadzić zmiany do proponowanego scenariusza. Każdy z krajów członkowskim przez 2 lata od wejścia nowych przepisów będzie mógł tworzyć własne scenariusze krajowe a po tym okresie część z nich może zostać włączona w listę scenariuszy unijnych obowiązujących na terenie całej UE. 

Warto wspomnieć o obowiązku rejestracji drona, która będzie spoczywała na każdym kto lata dronami o masie powyżej 250 gramów lub kto wykorzystuje drona wyposażonego w sensor do pozyskiwania danych osobowych np. kamerę. Rejestracja będzie przebiegała w formie elektronicznej a za proces rejestracji odpowiadać będzie ULC (lub instytucja wskazana przez ULC).

Znika uprawnienie INS lecz pozostaje wymóg posiadania wiedzy i kompetencji do prowadzenia szkolenia. Potwierdzenie posiadania wiedzy i kompetencji można uzyskać po realizacji szkolenia w upoważnionym ośrodku. ULC zapowiada mniej formalności ale więcej kontroli w terenie co może tylko cieszyć profesjonalistów. Instruktorzy mogą się spodziewać kontroli wiedzy co ma wyeliminować słabe ośrodki szkolenia z rynku. 

Po nowym roku czeka nas również rewolucja w zakresie certyfikacji samych dronów. Producenci będą mieli obowiązek spełnić określone wymagania przed wprowadzeniem produktu do obrotu. Okres przejściowy będzie trwał dwa lata i po tym czasie drony nie spełniające wymogów dla kategorii od C1 do C6 będą mogły latać wyłącznie w kategorii szczególnej o ile spełnią wymogi zawarte w scenariuszach standardowych. 

W Polsce powołane zostaną jednostki oceniające zgodność konstrukcji dronowych z europejskimi normami. Wnioski o akredytację składać można do Polskiego Centrum Akredytacyjnego. Organem nadzorującym będzie Urząd Lotnictwa Cywilnego. Przyznany certyfikat będzie ważny w całej UE. Ciekawe jak zareaguje rynek w pierwszych miesiącach obowiązywania nowego rozporządzenia kiedy żaden z popularnych dronów nie będzie posiadał odpowiednich certyfikatów. Po wejściu przepisów UE Policja zyska prawo do kontrolowania uprawnień pilota drona oraz spełnienia wymogów w zakresie posiadania certyfikatu drona. 

Druga ciekawa prezentacja dotyczyła funkcjonowania i rozbudowany systemu PANSA-UTM i integracji z narzędziem Dron Radar. Maciej Wodarczyk p.o. Kierownika ds. Zarządzania Operacjami Bezzałogowych Statków Powietrznych w Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej przedstawił sposób działania systemu informatycznego pozwalającego na zarządzanie ruchem dronów w polskiej przestrzeni powietrznej. Jak zauważyliśmy na prezentowanych wykresach liczba check-inów nieustannie rośnie a liczba operacji dronowych mocno zbliżyła się do liczy operacji w lotnictwie załogowych. 

Cyfryzacja systemów wspomagających procesy związane z bezzałogowymi statkami powietrznymi z pewnością przyspieszy dzięki uruchomieniu przez Polską Agencję Żeglugi Powietrznej projektu „Usługi cyfrowe dla bezzałogowych statków powietrznych" wartego 61,5 mln zł. Projekt zakłada stworzenie rozwiązań cyfrowych w zakresie: zarządzania ruchem, szkolenia, wydawania uprawnień. 

Marcin Dziekański kierownik programu CEDD podsumował osiągnięcia 2 lat działania programu. Program jest kierowany do polskich producentów oraz polskich dostawców usług. Każdy kto chce przetestować swoją innowacyjną usługę lub produkt może skorzystać z programu Service Check lub Drone Check aby sprawdzić stan gotowości do wdrożenia. Do tej pory wykonano testy polskiego drona do dezynfekcji, drona do transportu oraz systemu do monitorowania zanieczyszczenia powietrza. Z pewnością na słowa uznania zasługuje fakt, iż władze Metropolii starają się stworzyć przyjazne otoczenie do rozwoju nowoczesnych technologii a sam program CEDD koordynuje i stymuluje działania wielu instytucji oraz biznesu. Polski CEDD to jedna z pierwszych inicjatyw związanych z tak rozbudowanymi testami dronów w przestrzeni miejskiej. 

Pozostaje trzymać kciuki aby branża dronowa osłabiona skutkami spowolnienia gospodarczego zniosła skutki wdrożenia nowych przepisów unijnych.